Stok nedir?
Üretimi yapılan bir ürünün malzemeleri ya da satışı yapılan mal/hizmettir.
Envanter nedir?
Stoklar ve makine vb. gibi demirbaş malzemelerdir.
Neden stok tutulur?
❖Beklenmeyen talebi karşılamak
❖Mevsimsel, dönemsel talebi karşılamak
❖Müşteri talebindeki değişkenliği karşılamak
❖Tedarik/Teslim süresini kısaltmak
❖Iskontolardan yararlanmak
❖Fiyat artışlarından korunmak
❖Teslim gecikmelerini önlemek
❖Taşıma masraflarını azaltmak gibi amaçlarla tutulmaktadır.
Stok Maliyetleri
Stok maliyeti, bir ürünün onu stoklarken ortaya çıkan maliyetlerin tümüdür. Stok maliyetleri genel olarak üç ana başlıkta toplanır: Elde Bulundurma Maliyeti, Sipariş ve Üretim Hazırlık Maliyeti, Elde Bulundurmama (Stok Tutmama) Maliyeti.
Genel Malzeme Sınıflandırması
❖Hammadde : Üretim süreçlerinde işlenerek son ürünü elde etmede yüksek oranda kullanılan malzemeler. Örneğin: Metaller, boya, kimyasal malzemeler vb
❖Yardımcı Maddeler : Üretim süreçlerinde işlenerek son ürünü elde etmede düşük oranda kullanılan katkı malzemeleri. Örneğin: Mobilya üretiminde vernik.
❖Satın Alma Parçaları (Component) : Tedarikçi firmalar tarafından üretilen ve üretimde kullanılan satın alma malzemeleri. Örneğin: Özel Devreler, Silindirler, Motorlar.
❖Yarı Ürünler : Üretim işlemleri tamamlanmamış, ürün hâline dönüştürülmemiş olan malzemeler (Üretimdeki stok, fabrikanın sistemi içerisinde işlem gören veya işlem görmeyi bekleyen her çeşit malzeme, parça veya montaj parçası).
❖Ürünler : Tüm üretim aşamalarından geçerek tamamlanmış ve toptancı, perakendeci veya diğer satış noktalarına gönderilmek üzere ürün deposunda bekletilen malzemeler.
❖Ambalaj/Paketleme Malzemeleri : Ürünleri koruma, taşıma ve pazarlama amacıyla kullanılan ve ürünün içine girmeyen malzemeler.
❖Yedek Parçalar : Bakım onarım amacıyla kullanılan malzemeler.
❖Sarf (İşletme) Malzemeleri : Temizlik, yakıt, yağ, kırtasiye gibi üretimde doğrudan kullanılmayan, ancak işletme için gerekli olan malzemeler.
Stok Kontrolü
Stok kontrolünün temel amacı; hammadde, yedek parça ve diğer gereksinim duyurulan malzemelerin yeterli miktarda hazır bulundurarak üretimin aksatılmadan yürütülmesidir.
İstenilen zamanda, istenilen miktarda, istenilen yerde, istenilen kalitede malzeme gereksinimini karşılanmalıdır.
Bu amaca yönelik olarak hangi malzemenin stoklanacağının saptanması, ne miktarda stoklanacağına karar verilmesi gerekir.